Als wiskundigen of wiskundeleraren gebruiken wij een vreemde taal dagelijks: de taal van de wiskunde, inclusief de wiskundige symbolen. Deze vreemde taal delen wij met (bijna) de hele internationale gemeenschap, een soort gedroomd Esperanto dus! Die Wereldvrede is binnen handbereik ;-).
Uitvinders
Deze wiskundige symbolen zijn in de loop der tijd zo’n onderdeel van ons jargon geworden, dat wij ons meestal niet realiseren dat zo’n symbool ooit bedacht en “uitgevonden” is. Dat wil zeggen: ooit was iemand de eerste die een bepaald symbool, bijvoorbeeld een +, gebruikte in zijn geschriften. En net als met gewone, levende, taal, duurde het meestal nog decennia voor zo’n symbool gemeengoed was geworden. Daarbij speelde een rol dat er toen nog geen internet bestond, met zijn Twitters, zijn Facebookgroepen e.d.. In het begin speelde ook de boekdrukkunst nog geen rol. De verspreiding van een nieuw symbool ging heel langzaam. Verscheidene symbolen hebben het, mede door die traagheid, ook niet gered.
In de lijst hieronder staan er een aantal die het wél hebben gered. Ik ben bij de symbolen voor differentiëren en integreren (1675) opgehouden, maar deze lijst (NB bij importeren is er in de kolom met symbolen soms iets anders gepositioneerd) kan zeker nog voortgezet. Zie onder Bron.
PS Bij het schrijven van dit blogbericht heb ik zelf ook weer iets geleerd: vinculum is Engels voor vlag (bijvoorbeeld van een wortelteken, radical). Het woord komt, net als duizenden andere Engelse (en Nederlandse) woorden, oorspronkelijk uit het Latijn.
| Symbool | Naam | Eerste gebruik | Eerste auteur |
|---|---|---|---|
| + | plus sign | ca. 1360 (abbreviation for Latin et resembling the plus sign) | Nicole Oresme |
| − | minus sign | 1489 (first appearance of minus sign, and also first appearance of plus sign in print) | Johannes Widmann |
| √ | radical symbol (for square root) | 1525 (without the vinculum above the radicand ) | Christoff Rudolff |
| (…) | parentheses (for precedence grouping) | 1544 (in handwritten notes) | Michael Stifel |
| 1556 | Niccolò Tartaglia | ||
| = | equals sign | 1557 | Robert Recorde |
| × | multiplication sign | 1618 | William Oughtred |
| ± | plus-minus sign | 1628 | |
| ∷ | proportion sign | ||
| n √ | radical symbol (for nth root) | 1629 | Albert Girard |
| < | strict inequality signs (less-than sign and greater-than sign) | 1631 | Thomas Harriot |
| > | |||
| x y | superscript notation (for exponentiation ) | 1636 (using Roman numerals as superscripts) | James Hume |
| 1637 (in the modern form) | René Descartes | ||
| √ ̅ | radical symbol (for square root) | 1637 (with the vinculum above the radicand ) | René Descartes |
| % | percent sign | ca. 1650 | unknown |
| ÷ | division sign (a.k.a. obelus) | 1659 | Johann Rahn |
| ∞ | infinity sign | 1655 | John Wallis |
| ≤ | unstrict inequality signs (less-than or equals to sign and greater-than or equals to sign) | 1670 (with the horizontal bar over the inequality sign, rather than below it) | |
| ≥ | 1734 (with double horizontal bar below the inequality sign) | Pierre Bouguer |